Tiết kiệm điện nước không chỉ giúp giảm gánh nặng tài chính cho gia đình mà còn góp phần bảo vệ môi trường. Mục tiêu 30% đòi hỏi sự nỗ lực đồng bộ ở nhiều khía cạnh, nhưng bắt đầu từ những thói quen nhỏ là cách bền vững nhất.
I. Thói Quen Tiết Kiệm Điện:
Điện thường chiếm phần lớn trong hóa đơn tiện ích. Tập trung vào các khu vực tiêu thụ nhiều điện năng nhất:
1. Hệ Thống Chiếu Sáng:
Tắt đèn khi không sử dụng: Đây là thói quen cơ bản nhất nhưng thường bị bỏ qua. Tập thói quen tắt đèn ngay khi rời khỏi phòng, dù chỉ trong thời gian ngắn. Dạy trẻ em và nhắc nhở các thành viên khác trong gia đình.
Tận dụng tối đa ánh sáng tự nhiên: Mở rèm cửa vào ban ngày để đón ánh sáng mặt trời thay vì bật đèn. Sắp xếp góc làm việc, học tập gần cửa sổ.
Sử dụng bóng đèn LED: Thay thế dần các bóng đèn sợi đốt và huỳnh quang cũ bằng bóng LED. Mặc dù chi phí ban đầu cao hơn một chút, LED tiết kiệm đến 80% điện năng và có tuổi thọ cao gấp nhiều lần, giúp tiết kiệm đáng kể về lâu dài.
Làm sạch bóng đèn và chóa đèn: Bụi bẩn làm giảm hiệu quả chiếu sáng. Định kỳ lau sạch chúng để tận dụng tối đa ánh sáng phát ra.
Sử dụng đèn khu vực (Task Lighting): Thay vì bật đèn sáng cả phòng chỉ để đọc sách hoặc làm việc trên bàn, hãy sử dụng đèn bàn hoặc đèn đọc sách tập trung vào khu vực cần thiết.
2. Thiết Bị Làm Mát / Sưởi Ấm (Điều Hòa, Quạt, Máy Sưởi):
Đây là những "kẻ ngốn điện" hàng đầu.
Điều chỉnh nhiệt độ hợp lý:
Điều hòa: Cài đặt ở mức 25-27 độ C vào mùa hè. Mỗi độ C tăng lên có thể tiết kiệm 3-5% điện năng. Sử dụng chế độ "Sleep" hoặc hẹn giờ tắt vào ban đêm.
Máy sưởi: Giữ ở mức nhiệt vừa phải, không quá nóng.
Sử dụng quạt kết hợp điều hòa: Quạt (trần hoặc cây) giúp lưu thông không khí mát, tạo cảm giác dễ chịu hơn dù nhiệt độ điều hòa cao hơn, từ đó tiết kiệm điện cho điều hòa.
Đóng kín cửa ra vào và cửa sổ khi bật điều hòa/máy sưởi: Ngăn không khí lạnh/ấm thoát ra ngoài và không khí nóng/lạnh lọt vào. Kiểm tra và bịt kín các khe hở quanh cửa.
Sử dụng rèm cửa thông minh: Kéo rèm che nắng vào ban ngày mùa hè để giảm nhiệt hấp thụ vào nhà. Mở rèm đón nắng vào ban ngày mùa đông để sưởi ấm tự nhiên.
Bảo dưỡng định kỳ: Vệ sinh lưới lọc điều hòa thường xuyên (1-2 tháng/lần) giúp máy hoạt động hiệu quả, ít tốn điện hơn. Bảo dưỡng toàn bộ hệ thống định kỳ hàng năm.
Mặc quần áo phù hợp: Mặc đồ mát mẻ vào mùa hè và ấm áp vào mùa đông ngay cả khi ở trong nhà để giảm sự phụ thuộc vào điều hòa/máy sưởi.
3. Tủ Lạnh:
Hoạt động 24/7 nên tối ưu hóa nó là rất quan trọng.
Cài đặt nhiệt độ phù hợp: Ngăn mát khoảng 2-4 độ C, ngăn đông khoảng -18 độ C. Nhiệt độ quá lạnh gây lãng phí điện không cần thiết.
Không để tủ lạnh trống hoặc quá đầy: Tủ lạnh hoạt động hiệu quả nhất khi được lấp đầy vừa phải. Thực phẩm lạnh giúp giữ nhiệt độ ổn định.
Kiểm tra gioăng (ron) cửa tủ: Đặt một tờ tiền hoặc tờ giấy mỏng kẹp vào cửa tủ và đóng lại. Nếu bạn kéo tờ giấy ra dễ dàng, gioăng cửa đã bị hở, cần sửa chữa hoặc thay thế để tránh thất thoát hơi lạnh.
Để thức ăn nguội hẳn trước khi cho vào tủ: Thức ăn nóng buộc tủ lạnh phải làm việc nhiều hơn để làm mát.
Hạn chế mở cửa tủ lạnh lâu và thường xuyên: Mỗi lần mở cửa, hơi lạnh thoát ra và không khí ấm tràn vào, tủ lại phải tốn điện để làm lạnh lại. Hãy nghĩ trước những gì bạn cần lấy.
Đảm bảo tủ lạnh có không gian thông gió: Đặt tủ cách tường và các vật dụng khác một khoảng để không khí lưu thông quanh dàn nóng phía sau hoặc hai bên (tùy thiết kế). Vệ sinh dàn nóng định kỳ (sau khi rút điện) để loại bỏ bụi bẩn.
4. Giặt Giũ (Máy Giặt, Máy Sấy):
Giặt bằng nước lạnh: Phần lớn điện năng máy giặt tiêu thụ là để làm nóng nước. Giặt bằng nước lạnh hoặc nước ấm (nếu thực sự cần) tiết kiệm đáng kể điện năng mà vẫn đảm bảo hiệu quả làm sạch với các loại bột giặt/nước giặt hiện đại.
Luôn giặt đủ tải: Chờ đến khi có đủ quần áo để giặt một mẻ đầy thay vì giặt nhiều mẻ nhỏ, giúp tiết kiệm cả điện và nước.
Phơi quần áo tự nhiên: Tận dụng ánh nắng và gió để làm khô quần áo thay vì dùng máy sấy bất cứ khi nào có thể. Máy sấy là một trong những thiết bị tốn điện nhất.
Vệ sinh lưới lọc xơ vải của máy sấy SAU MỖI LẦN SỬ DỤNG: Lưới lọc sạch giúp không khí lưu thông tốt hơn, máy sấy khô nhanh hơn và ít tốn điện hơn.
5. Thiết Bị Điện Tử và Gia Dụng Khác:
Rút phích cắm hoặc tắt nguồn hoàn toàn các thiết bị "ma" (Phantom Load): TV, máy tính, lò vi sóng, sạc điện thoại, bộ phát wifi... vẫn tiêu thụ điện ngay cả khi đã tắt bằng điều khiển (chế độ chờ). Hãy tập thói quen rút phích cắm các thiết bị không sử dụng, đặc biệt là sạc điện thoại khi đã đầy pin hoặc không sạc.
Sử dụng ổ cắm có công tắc hoặc ổ cắm thông minh: Giúp ngắt điện hoàn toàn nhiều thiết bị cùng lúc một cách dễ dàng.
Sử dụng thiết bị nhỏ thay vì lớn khi có thể: Dùng lò vi sóng, nồi chiên không dầu hoặc lò nướng nhỏ để hâm nóng hoặc nấu lượng thức ăn ít thay vì bật lò nướng lớn.
II. Thói Quen Tiết Kiệm Nước:
Nước thường rẻ hơn điện, nhưng tiết kiệm nước cũng rất quan trọng và góp phần giảm hóa đơn tổng thể.
1. Trong Nhà Tắm:
Tắm nhanh hơn: Giảm thời gian tắm vòi sen dù chỉ 1-2 phút mỗi lần cũng tạo ra sự khác biệt lớn về lượng nước tiêu thụ hàng tháng.
Tắt nước khi không dùng trực tiếp: Tắt vòi nước trong khi đánh răng, thoa xà phòng, gội đầu, cạo râu. Chỉ mở lại khi cần xả nước.
Kiểm tra và sửa chữa rò rỉ ngay lập tức: Một vòi nước nhỏ giọt hoặc bồn cầu rò rỉ có thể lãng phí hàng trăm lít nước mỗi ngày.
Kiểm tra bồn cầu rò rỉ: Nhỏ vài giọt màu thực phẩm vào két nước, không xả nước trong 15-30 phút. Nếu thấy màu xuất hiện trong lòng bồn cầu, nghĩa là bồn cầu bị rò rỉ và cần sửa phao hoặc van xả.
Kiểm tra vòi nước và đường ống: Quan sát các khớp nối, chân vòi xem có ẩm ướt hoặc nhỏ giọt không.
Sử dụng vòi sen và vòi rửa tiết kiệm nước (Low-flow): Lắp đặt đầu vòi sen và đầu vòi rửa có chức năng tiết kiệm nước (có sục khí) giúp giảm lượng nước sử dụng mà vẫn đảm bảo áp lực đủ mạnh.
Không dùng bồn cầu như sọt rác: Mỗi lần xả nước cho giấy ăn, tàn thuốc... là một sự lãng phí nước lớn.
2. Trong Nhà Bếp:
Tắt vòi nước khi rửa rau hoặc rửa bát: Đừng để nước chảy liên tục. Hãy hứng nước vào chậu để rửa rau hoặc ngâm/tráng bát đĩa.
Sử dụng máy rửa bát (nếu có) một cách hiệu quả: Chỉ chạy máy khi đã đầy bát đĩa. Máy rửa bát đầy tải thường tiết kiệm nước hơn rửa bằng tay cùng số lượng bát đĩa đó. Gạt bỏ thức ăn thừa lớn thay vì tráng qua dưới vòi nước trước khi cho vào máy.
Tái sử dụng nước: Nước luộc rau (đã nguội, không muối), nước rửa rau cuối có thể dùng để tưới cây.
Làm lạnh nước uống trong tủ lạnh: Thay vì xả vòi chờ nước lạnh, hãy trữ sẵn một bình nước trong tủ lạnh.
3. Giặt Giũ:
Chỉ giặt khi đủ tải: Tiết kiệm cả điện và nước.
Chọn mức nước phù hợp với lượng đồ giặt: Nếu máy giặt có chế độ chọn mức nước, hãy chọn mức thấp nhất phù hợp.
4. Ngoài Trời (Nếu có sân vườn):
Tưới cây vào sáng sớm hoặc chiều tối: Giảm lượng nước bay hơi do nắng nóng.
Tưới đẫm, ít lần: Khuyến khích rễ cây ăn sâu, tốt hơn là tưới nông, nhiều lần.
Sử dụng bình tưới hoặc đầu vòi có khóa: Tránh để nước chảy lãng phí khi di chuyển hoặc không tưới.
Kiểm tra hệ thống tưới (nếu có) xem có rò rỉ không.
III. Thói Quen Tổng Thể và Tư Duy:
Đọc và hiểu hóa đơn điện nước: Theo dõi mức tiêu thụ hàng tháng giúp bạn biết thói quen nào đang ảnh hưởng nhiều nhất và đánh giá hiệu quả của các biện pháp tiết kiệm.
Tạo ý thức cho cả gia đình: Giải thích tầm quan trọng của việc tiết kiệm và khuyến khích mọi người cùng tham gia. Có thể biến nó thành một "thử thách" hoặc "trò chơi" trong gia đình.
Suy nghĩ trước khi sử dụng: Luôn tự hỏi: "Mình có thực sự cần bật thiết bị này không?", "Có cách nào sử dụng ít điện/nước hơn không?".
Lưu ý: Mục tiêu tiết kiệm 30% là khá cao và phụ thuộc vào mức tiêu thụ hiện tại cũng như mức độ áp dụng các thói quen này của bạn. Tuy nhiên, việc kiên trì thực hiện đồng bộ các biện pháp trên chắc chắn sẽ giúp bạn giảm đáng kể chi phí điện nước hàng tháng và hình thành lối sống bền vững hơn. Bắt đầu từ những thói quen dễ nhất và dần dần thêm những thói quen khác vào cuộc sống của bạn.
